Գիրք Դատաստանի

Քահանայ թէ ի պղծութեան գտանիցի, եւ իրքն յայտնեսցին, եւ խոստովան ոչ լինիցի, եւ յայտնապէս յանդիմանել ոչ կարեն, ի կամս նորա թողցեն լինել եւ չլինելն եւ յեպիսկոպոսին։ Նոյն կանոն եւ սարկաւագացն է։ Խրատէ եկեղեցականաց եւ ժողովրդականաց յինքեանս զայնպիսին թողուլ եւ յեպիսկոպոսն, զի նոքա են դատաւորք քահանայից եւ սարկաւագաց։

Կամ եղեւ մեծ ամենայն ժողովոյն, եթէ մինչեւ յերեսուն տարին մի՛ օծցի ի քահանայութիւն, զի փորձեսցի եւ եւս ընտրեսցի պիղծն ի սրբոյն եւ ի բաց պարզեսցի, քանզի եւ տէրն մեր երեսնամեայ էր, յորժամ առ զօծումն մկրտութեան եւ սկսաւ զնոյն օրինակ ուսուցանել ամենեցուն՝ ութօրեայ մկրտիլ, իսկ երեսնամեայ օծանիլ ի քահանայութիւն։ Եւ եթէ ոչ ըստ այսմ սահմանի, զոր զպատկառելին եդին օրինակ, գոնեայ ըստ կանոնի սրբոցն արասցեն հայրապետացն Գրիգորիսի եւ Ներսիսի վերջնոց, զի զայս սահման լուծանել արտաքոյ է գրոց դատաստանի։

Վասն որք ի նեղութիւն անկանիցին եւ կամ ի խիստ հիւանդութիւն, կամ ըմբռնեսցին ի բռնաւորաց եւ վասն նեղութեան մկրտեսցին, եւ կամ էր յառաջ քրիստոնեայ եւ գործովք՝ վատթար եւ ապա վասն նեղութեան ի հաւատս կացցէ, զայնպիսին ընդունի եկեղեցին, այլ ոչ կատարելաև պէս, զի անկամայութեամբ են հաւատքն։ Զայսպիսոյ ասէ Գիր. միթէ ի հո՞ղ խոստովան առնիցի առ քեզ։ Եւ այս մարդասիրութիւն ի Տեառնէ ցուցեալ է առակաւ, բայց ըստ դատաստանի է անկատարն։

Գաւառի երիցունք ի քաղաքի եկեղեցոջ, իբրեւ անդ իցէ եպիսկոպոս կամ երէց քաղաքին, չէ պատշաճ նոցա պատարագ մատուցանել կամ հաց յագապի տալ եւ ոչ բաժանել յեկեղեցոջն։ Ապա թէ նոքա շատին ինչ իցեն, եւ կոչիցի՝ յագապի տացէ, այլ շահն զինչ եւ իցէ ի նմին յեկեղեցոջն պահեսցի։ Զի թէ արք քաղաքի պատիւ ունին, որչափ եւս առաւել՝ եպիսկոպոսք եւ քահանայք։ Եւ թէ նոքա այլուր բաւականեալք իցեն եւ կամ անդ են եւ անպարապք, եւ կոչին, հրամանաւ նոցա արասցեն, եւ շահն յեկեղեցոջն լինել իրաւամբք է։

Եւ քորեպիսկոպոսք են ըստ օրինակի եւ ըստ կարգի եւթանասնիցն, իբր լծակիցք եւ գործակիցք վասն փրկութեան, որ յաղքատս կատարելոց է։ Գաւառի տեսուչ թարգմանի քորեպիսկոպոսն եւ ձեռնադրող է խոնարհագոյն աստիճանաց, որ ի վայր է քահանայութեան։ Հակառակ է գրոց դատաստանի եպիսկոպոսաց զարս աշխարհականս քորեպիսկոպոս առնել կամ զտգէտ քահանայ՝ կռփիչ աղքատաց եւ ոչ տեսուչ, զի եւ եպիսկոպոսն տեսուչ թարգմանի, եւ նոքա՝ գործակիցք։

Որք զպտուղս եկեղեցոյ կամին արտաքս քան զեկեղեցին առնուլ կամ տալ, եւ ոչ կամօք եպիսկոպոսին կամ որ ձեռնադրեաց զայնպիսին յայնպիսի իրս, եւ կամօք նորա չառնիցէ եւ չգործիցէ, նզովեալ լիցի։ Լուիցեն զլացողք զեկեղեցիս կամ յինքեանս եւ կամ յայլ ոք տալ եւ զարհուրեսցին։ Եւ թէ այսքանեաց նզովք է, ո՞րչափ միանգամայն յափշտակողաց զեկեղեցի միմեանց։ Եւ աստ դատաստանաւ է նզովս, զի որ զեկեղեցոյն օտարացոյց զպտուղ, օտարանայ, եւ ինքն յեկեղեցոյ։

Որ հարկանեն եւ թողուն զորդիս իւրեանց եւ ոչ սնուցանեն՝ որչափ ձեռնհաս իցեն, եւ ոչ փոյթ առնիցեն վասն Աստուծոյ կարգին եւ սննդեանն, մինչեւ ի պատճառս պահոց եւ վանականութեան արհամարհիցէ եւ անփոյթ առնիցէ, նզովեալ լիցի։ Եւ զայս սահման կանոնի թէպէտ եւ յաղագս աղանդոյն կարծեմք սաստիւ լինել, որք զանձինս սուրբս քարոզէին եւ բազում նորաձեւութիւնս առնէին, որպէս վասն պտղոյ եկեղեցոյ եւ այլոց, այլ սակայն աստուածային Գրոց հրաման է ըստ կամացն Աստուծոյ սնուցանել զորդիս, զի մի՛ հեռասցին յԱստուծոյ օրինացն։ Եւ թէպէտ ինքեանք այնոքիւք կարծին մերձաւոր լինել Աստուծոյ, դատաստանաւ է որոշիլն, զի պատճառք եղեն ծննդոցն հեռանալ ի Տեառնէ։

Եթէ ուրուք որդի, որոյ ծնողն առաւել հաւատացեալ է եւ առաքինի ի կարգս Աստուծոյ, հեռանայցէ ի պատճառս աստուածպաշտութեան եւ արհամարհիցէ եւ զարժանն եւ զիրաւ պատիւ ծնողացն չհատուցանիցէ, նզովեալ լիցի։ Ես այսմ դարձեալ յոյժ պատուէր է ի Գրոց, թէպէտ եւ յաղագս ասացեալ աղանդոյն առաւել զգուշացուցանէ, որք ի պատճառս աստուածպաշտութեան արհամարհել զծնողսն տային, յաղագս այնորիկ զառաւելութիւն եդ զհաւատոյ ծնողին։ Զի եւ Տէր զխափանիչ աստուածպաշտութեան զծնողսն հրամայեաց թողուլ, այլ նոքա՝ զլաւսն։ Յաղագս այնորիկ զնզովսն եդին իրաւացի։

Եթէ ոք զքառասունսն պահեսցէ սուրբս եւ զատկի հինգշաբաթ օրն քան զհաղորդել օրինացն եւ բաժակին սրբոյ աւելի ինչ համարձակեսցի ուտել, զպահոցն, զոր պահեաց, ընդունայն է եւ ի մեծ ժողովոյս նզովեալ եղիցի։ Զայս եւ ի Նիկիայ ժողովն եդին՝ յայնմ աւուր չորակեր լինել սակաւ։ Լուիցին Յոյնք եւ Վիրք զդատաստանս կերողաց զօրն մեծ, զի ոչ Գանգրայն ժողովեալք եւ ոչ Նիկիայն Հայք էին, այլ յամենայն ազգաց, մաև նաւանդ ի Յունաց։ Եւ այս դատաստանս անլուծելի է ի վերայ նոցա, զի ոչ յարժանաւոր ժողովոյ լուծաւ, այլ ի խոտորեալ եւ յանարգեալ ժողովոյն Քաղկեդոնի։

Որ յիւրաքանչիւր իշխանութեան եպիսկոպոսք իցեն, իմասցին, զի մայրաքաղաքաց եպիսկոպոսն թիկունք է նոցա եւ հոգեբարձու, եւ ամենայն ոք, զինչ եւ պատասխանի կամիցին առնել, առ նա ընթանան՝ եւ թէ մուրհակ արքունի եւ իշխանաց վասն իրաց եկեղեցոյ եւ կարգաց հասարակաց։ Վասն այսորիկ կամ եղեւ, թէ պատուով յառաջ իցէ, եւ առանց նորա մի՛ իշխեսցեն գործել ինչ, ըստ նախնեացն սովորութեան հարցն մերոց, որ կարգեալ են կանոնք, բայց միայն զայս իշխեսցեն գործել յիւրեանց իշխանութիւնսն՝ եթէ գեղք, եթէ գաւառք, եթէ օծումն քահանայութեան եւ կամ զինչ վարք իցեն իւրոյ գաւառին եւ իշխանութեան, այլ այլոց ամենեվին մի՛ իշխեսցէ գործել ինչ եւ ձեռնամուխ լինել արտաքոյ, քան զկամս մայրաքաղաքի եպիսկոպոսին։ Եւ ոչ նմին կաթողիկոսին առանց հաւասարութեան այլոց եպիսկոպոսաց գործել ինչ։ Յայտնի է այս հոգեւոր դատաստան եւ բնաւին այժմ լուծեալ։ Մի՛ ընդ մեզ զայրասցին յեպիսկոպոսաց, զի ոչ խնդրեն նոքա զարժանիս ձեռնադրել, այլ կան մնան, զի զանձն ուրուք շարժեսցէ ախտ, եւ նոքա՝ զայլ ախտաւորս գաւառին, եւ ընծայական թղթովք ի դիմաց վկայելոցն երթան։ Թէպէտ յայտնի է հայրապետաց, զի ո՞ ոք ի լաւացն յանձնէ յայդոսիկ համարձակեաց, կամօք պատրին։ Եւ այդ պատճառ հակառակութեան նոցա ընդդէմ հայրապետաց, զի ոչ ի Տեառնէ կոչեցան եւ ոչ հաւասարութեամբ եպիսկոպոսաց ձեռնադրեցան։

Եթէ ոք յիւրմէ եպիսկոպոսէն անկաւ՝ երէց կամ սարկաւագ, եւ զեպիսկոպոսին զդատաստան յանձին չկալաւ եւ համարձակեցաւ ձանձրացուցանել զլուր ժողովոց բազմաց, որպէս թէ զինչ իրաւունս ունիցի՝ առաջի բազում եպիսկոպոսաց ասասցէ եւ ի նոցանէ զարդար դատաստանի զվճիռն ակն ունիցի առնուլ։ Ապա թէ եւ՛ ի նոցանէ սրտնեղեցաւ եւ անգոսնեաց, եւ համարձակեցաւ առ թագաւոր դիմել եւ ձանձրացուցանել, զայնպիսիսն մի՛ արժանի առնել թողութեան կամ ընդունելութեան կամ բնաւին յոյս ինչ տալ, զի առ յապայ հաստատիցի ի նոյն տեղի։ Արդար է այս դատաստան, զի յետ մի անգամ եւ երկիցս յանդիմանելոյ յանդգնեցաւ։ Զի թէ իւրոյ եպիսկոպոսին կարծի նախանձու լինել, միթէ եւ բազմ՞ացն եւս։ Այլ ի զղջանալն՝ այդ եւս տեսցին։

Մի՛ ոք յեպիսկոպոսաց իշխել համարձակեսցի յայլմէ իշխանութենէ յայլ մտանել եւ ձեռնադրութիւն առնել յեկեղեցիս եւ մերձեցուցանել զոք յաստիճան, եւ ոչ բազմութեամբ մտանել յայլ իշխանութիւնս, բայց եթէ համարձակելով եւ թուղթս տալով՝ որ մայրաքաղաքացն է եւ ոչ ընդ նմա եպիսկոպոսքն են՝ մուտ տայցեն նմա։ Ապա թէ ոչ ուրեք կոչեցեալ՝ դիմեսցէ ստահակութեամբ ձեռնադրութիւնս առնել ումեք եւ հաստատութիւն իրաց եկեղեցոյ, որ ոչ բնաւ անկ իցէ նմա, անհաստատ լիցի, որ ի նմանէ արարեալն գտանիցի, եւ նա պարտաւոր լիցի ստահակութեանն իւրում եւ յանմիտ ձեռնադրութենէ զարժանն դատաստան ընկալցի՝ առ ետեղ մերժեսցի ի սուրբ ժողովոյն։ Ի բազում կանոնս եւ գրեթէ ամենայնս այս եդաւ, զի չար է եւ անկարգութեան պատճառ։ Անհաստատ լիցի՝ այսպէս ասէ. զի թէ ի նմանէ ձեռնադրեալն արժանաւոր իցէ, զղջացեալ՝ հաստատեսցի օրհնութեամբ պատշաճիւ յիւրմէ եպիսկոպոսէն, նմանապէս եւ՝ այլ ինչ կարգեալքն, եւ ինքն եւս հաստատեսցի՝ ցուցանելով զարժանի ապաշաւս, ապա թէ ոչ՝ մերժեալ լիցի միշտ։

Եթէ ոք յեպիսկոպոսաց յիրս ինչ յանցուածոց եւ մեղադրութեան դատապարտեսցի, եւ ապա դէպ լիցի վասն նորա ոչ միաբանել, որք յիշխանութեան են եպիսկոպոսք, եւ ոմանք ի նոցանէ անպարտ եւ արդար յայտ առնել կամեսցին, եւ ոմանք ի նոցանէ՝ պարտաւորել, զի վախճանեսցի ամենայն իրօք հակառակութիւն կեղծաւորութեան, կամ եղեւ սուրբ ժողովոյս, որ մայրաքաղաքաց եպիսկոպոսն է, զի ի մերձաւոր գաւառաց անտի եւ յիշխանութենէ կոչեսցէ զայլս ոմանս, որ դատեսցեն եւ զհակառակութիւն կեղծաւորութեանն ի բաց լուծցեն, զի հաստատուն է՝ յոր ինչ կարգեսցեն, որ ինչ յիշխանութենէ անտի են։ Տե՛ս, թէ որքան ստուգիւ հրամայէ դատել կաթողիկոսաց եւ ոչ պատրիլ ի պատճառս ագահութեան եւ թիւրել զճշմարիտ դատաստանս։

Ոչ է պարտ զվաղնջուցն սովորութիւն ի գաւառի եկեղեցեաց նորաձեւել։ Զվիճակաց, եւ զաթոռոց, եւ զժողովրդոց ասէ։ Եւ թէ փոխեալ յասացելոցդ կամի ոք ի հայրապետաց, ժողովօք պարտի առնել, որ է անվտանգ ըստ դատաստանի գրոց։

Ոչ է պարտ զսրբութիւնսն յօրհնութեան կարգի ըստ զատկաց յայլ եկեղեցիս առաքել։ Զնշխար տալն յայլ եկեղեցիս խափանէ, զի մի՛ պատճառ ամբոխի լիցի, զի յամենայնսն ուղիղ դատաստանի զգուշանան կանոնք։

Չէ մարթ, որ յեկեղեցոյ մերոյ են, ի պէսպէս եւ ի ցոփ հարսանիս այլազգեաց մերձեցուցանել զուստերս եւ զդստերս իւրեանց, կին տալ նոցա կամ կին առնուլ ի նոցանէ։ Դատաստան ըստ կամաց կանոնաց այս լիցի այնպիսեացն. զի թէ ի հեթանոս այլազգաց տան, եւ զրկին ի հաղորդութենէ, զրկեսցին տուողքն ի հաղորդութենէ իւրեանց, եւ եթէ ի հերձուածողս, յոր մեք ոչ հաղորդիմք, զդատաստան խղճին ծնողքն, որ ընդ նոսա ամուսնացուցին, հատուսցեն։

Եպիսկոպոս ոք, եթէ իցէ գաւառաց բազմաց եւ ունիցի իշխանութիւն ընդ ձեռամբ իւրով, մի՛ իշխեսցէ յայլոց իշխանութեանց առնուլ ինչ եւ զիւր եկեղեցին զարդարել, զի աչառութեամբ վարեցաւ եւ անձին իւրում դատապարտութեամբ։ Այնպիսին, եթէ չհաւանիցի դառնալ յիրացն, ի բաց լուծցի. եւ այն, զոր առ յայլոց եւ շինեաց զեկեղեցին, մի՛ կոչեսցեն զանուն նորա իւրեանց վարդապետ։ Յայտնի է այս հոգեւոր դատաստան եւ պահելի հաւաստեաւ յեկեղեցի։

Հարցումն. Որ յիւր միտս ոչ իցէ եւ զիւրովին երթիցէ, այսինքն՝ կամ գահավէժ առնի, կամ այլ ինչ մահու մեռանի, պա՞րտ է ի վերայ պատարագ մատուցանել, թէ ոչ Պատասխանի. Պարտ է վիճակելոյն քննել, եթէ ճշմարտութեամբ պակասամիտ էր եւ արար զայս, քանզի բազում անգամ մերձաւորին ախտացելոյն կամելով դիպել, որ ի վերայ նորա պատարագ մատչի, ստեն եւ ասեն՝ չէր յիւր միտսն, զի մատուսցեն զպատարագն։ Արդ՝ քննել պարտ է, մի գուցէ ի բռնութենէ մարդկան կամ այլապէս արար զայս, ապա ոչ է պարտ լինել պատարագ ի վերայ նորա, քանզի ինքնասպան եղեւ անձին իւրոյ։ Ապա պարտ է քննել զամենայն ճշմարտութեամբ, զի մի՛ ի դատաստան անկանիցի մատուցանողն։ Արդ՝ թէպէտ յայտնի է ըստ հարցմանն եւ պատասխանիդ, այլ վերակացուքն պարտապան են ապաշխարել ըստ դատելոյ վարդապետաց։ Եւ դատաւորաց ոչ է այդ։

Հարցումն. Եթէ ոք կին այսահարիցի յոյժ, որպէս զի երկաթս ագանիցի, եւ այր նորա ասիցէ՝ ոչ կարեմ ժուժկալել, եւ կամիցի առնուլ այլ կին, օրէ՞ն է, թէ ոչ։ Պատասխանի. Շնութիւն միջնորդի յիրսդ, եւ զինչ՞ պարտ եւ արժան է, ոչ գիտեմ վասն այդորիկ։ Ըստ ներման եւ զայս գրեցաք երբեմն զդատաստան. որպէս կամ է ընկալցին դատաւորք եւ անպարսաւ զմեզ թողցեն յայդմանէ։

Հարցումն. Եթէ այր ոք ոչ լինիցի ի գործ այրութեան, եւ զկինն ելանէ ի նմանէ, եթէ ոք զկինն զայն կին առնիցէ, ընդ հանե՞ալ կանայսն պարտ է համարել զայնպիսին, եթէ անխե՞ղճ ունել։ Կամ թէ այրն չարձակէ եւ ասէ այնպէս, եթէ՝ ինձ մասն հասեալ է յԱստուծոյ, կաց եւ պաշտեա զիս, մեք զի՞նչ պատասխանի տացուք։ Պատասխանի. Զէ արժան արձակել եւ ոչ ձեզ թողացուցանել։ Եդեալ է եւ այս դատաստան կանոնական. ներմամբ ի կամս ապաստան է հաճելն ընդ երկաքանչիւրսն, նմանապէս եւ՝ դատաւորաց եկեղեցոյ։

Հարցումն. եթէ կին ուրուք հաշմիցի եւ ասիցէ ցայր իւր, եթէ՝ ես ահաւասիկ չեմ արժանի առնակնութեան, արա դու քեզ այլ կին, որ քեզ պիտանի է եւ զտուն քո շէն կալցի, եւ ինձ ամ ըստ ամէ հաց եւ հանդերձ տուր, եւ ես նստայց առ եկեղեցոյդ մինչ ի վախճան ժամանակի իմոյ, եւ այրն առնու յանձն առնել զամենայն, ընդ պատուհասի՞ւ ինչ են իրքն, զի այլ կին առնէ, թէ՞ անվնաս է։ Պատասխանի. Վնասակար է, ոչ կարէ այլ կին առնուլ, որչափ կենդանի իցէ կինն իւր։ Ընտրութեամբ զիջանելով եդաւ այս դատաստան կանխաւ։ Ընդ կամս դատաւորաց եկեղեցոյ եդաք եւ զայսոցիկ ընդունելութիւն, միայն զի ի խղճէ ճողոպրիցիմ։

Հարցումն. Եթէ այր ոք ընդ անասնոյ պղծիցի եւ յետ պղծութեանն զղջանայցէ եւ ապաշխարիցէ եւ վաստակիցի յօրկանոցի, որպէս եւ հրամայեն վարդապետք, եւ կին նորա յետ յանցանացն չկամիցի ի կնութեան կալ վասն պղծութեանն, որ եդաւ ի վերայ նորա, եւ այրն այսպէս ասասցէ, թէ՝ կամ կինն առաջին հաւանեսցի, կամ այլ կին հրամայիցէք առնել։ Պատասխանի. Կինն իշխէ մեկնել, եւ այրն այլ կին առնուլ։ Նշանակեցաւ երբեմն այս դատաստան, այլ այժմ զսրբոյս եդաք հրաման ի լրման այնմ։

Հարցումն. Եթէ ոք ի քահանայից յուղւոջ դիպեսցի, եւ աւազակք ի վերայ անկցին, եւ դէպ լիցի քահանայի սպանանալ զոմանս յաւազակացն եւ զանձն իւր եւ զընկեր իւր ապրեցուսցէ, պա՞րտ է նմա ի կարգի քահանայութեան կալ, թէ ոչ։ Պատասխանի. Չէ արժան կալ ի քահանայութեան, վասն զի ոչ է արժան քահանայի սպանանել զոք, թէ եւ ինքն մեռցի, այլ եւ ոչ զանասուն։ Յաղագս այսմ դատաստանի լուայ, եթէ վասն անձին չէ պարտ սպանանել զոք, այլ վասն ընկերացն լաւ է սպանանել, յորժամ աւազակքն այլազգիք իցեն։ Եւ պաշտել զքահանայութիւն կամ ոչ՝ ի դիպուածսն տեսցի ի վարդապետաց։

Հարցումն. Եթէ ուրուք ի դիւահարիլն իւրում մարդ սպանեալ առանց զգայութեան իւրում, յորժամ սրբեսցի ի դիւէն, իբրեւ սպանո՞ղ պարտ է ապաշխարել, թէ ո,րպէս։ Պատասխանի. Սակաւ ինչ, զի ի չարէն է գործն։ Սոյն լիցի եւ յաղագս այլ մտախաբացն։ Բայց ըստ հոգեւոր դատաստանի, եթէ ինքեանց վնասիցեն եւ թէ այլոց, առանց ապաշխարութեան մի՛ լիցի տեսողքն։ Այլ ըստ մարմնոյ դատաւորաց աստ գործ ոչ է։

Հարցումն. Եթէ ոք վասն ամլութեան եթող զկին իւր եւ առնէ կին ծննդական եւ ապաշխարութիւն խնդրէ նովին կնաւն, զին,չ պարտ է առնել։ Պատասխանի. Շնացող է։ Գրեալ է քննութեամբ եւ այս դատաստան։ Այլ դատաւորաց լիցի զսրբոյս մեծարել զհրաման եւ կամ դատելն զկանխաւ, եւ ազատս զմեզ ի բամբասանաց թողուլ։ Ներէ եւ այսմ սուրբն Բարսեղ։

Հարցումն. Եթէ ոք ի քահանայից սրբէ զանդաստան իւր կամ զպարտէզ եւ քար ընկենու զորմովն, եւ դիպի մարդոյ, եւ մեռանի, զին՞չ պարտի առնել վասն կարգի քահանայութեանն եւ պաշտմանն։ Կամ թէ ումեք յաշխարհականաց նոյնպէս ակամայ սպանութիւն դիպի, ո՞րպէս պարտ է տալ ապաշխարութիւն։ Պատասխանի. Սպանող է, ապաշխարեսցէ եւ զքահանայութիւն մի՛ պաշտեսցէ։ Նմանապէս եւ՝ հայր՝ զորդի եւ այլ այսպիսի, նմանապէս եւ՝ որ ի վարդապետէ վասն խրատու հարեալ է եւ մեռեալ, ըստ սովորութեան։ Եւ այսպէս է. սաստիւ առաքեալ քահանայ զծառայսն զհետ փախուցելոյ ծառային, այլ թէ յամբոխի միջի ձիով ընդ կուռն հարկանէ եւ սպանանէ, ի քահանայութիւն գալ ասէ եւ աստ լուծանէ, կամ զի չէր քահանայ, կամ յամբոխէն եղեւ, ներէ։ Նման այսմ եւ զակամայ սպանութիւն Oրէնքն ուսուցանեն, որպէս ոստչիլ տապարին, կամ այլ ինչ այսպիսի, զոր յապաստանի, ասէ, անկանել ի քաղաքսն եւ ապրել, որ զերկրորդ մահուն ունի զտեղին։ Է կամաւ դարձեալ եւ ակամայ, յորժամ նետ ոք ձգէ որսոյ, կամ գազանի, կամ ըստ այլոյ օրինակի, եւ պատահի թշնամոյ, յորոյ վերայ խնդայ, խառն է յերկուցն։ Յաղագս այնորիկ է դատաստանս թագաւորացն, ի սպանանել այլազգոյ զքրիստոնեայ ակամայ իբր զկամաւոր եդաք զդատաստան, զի բնութեամբ է խնդալ նոցա ի կորստեան մերում։ Եւ արդ, քանզի արժան է զակամայ սպանութիւն խոստովանեալ՝ ըստ կանոնական ուղղել դատաստանի, եւ ի ձեռս անկեալ դատաւորացն՝ ճշգրիտ դատել զակամայ եւ զկամայ եւ որ յերկուցն է եւ այնպէս զտուժսն ուղղել։ Այլ զկատարեալ կամայն եւ զակամայն ի կանոնաց ուսցիս ի Բարսղի սրբոյն։