Vahan Totovents
Երգ մը քան անմահության իմաստասիրությունը
Գանգեր և հինավուրց ճակատներ… բոլորն ալ ոսկրուտ և այլանդակ, բոլորն ալ խանձած և ծռած, ճմռթկված ժամանակի հսկա անիվին տակ։
Բոլորն ալ մաշած են տիեզերքի արագության հետ և խորհուրդը հոն թողուցած է իր խոր ակոսները։ Շատերը ճեղքված և վառած, ինչպես կայծակեն վիրավորված բունը ծառին, ուրկե դուրս կարծես ճառագայթներու խուրձեր ելած են և կորսված հողին մեջ։
Անոնք դարերու նվերներն են մեզի հասած։
Գանգե՜ր… Պատմության շուշաններն են անոնք՝ պահված անարև հողին տակ ապագա բոլոր սերունդներուն ի նվեր։
Ահավասիկ՝ վարդի մեկ քանի թերթեր, որոնք քարացած են անոնց հետ։ Ոչ բույր ունին և ոչ թարմություն․ ժամամանակըԹերևս անոնք բեկորներն են այս գանձերու մեկի պսակին՝ արցունքը աչքերուն մեջ լեցված կույսի մը կողմեն դրված իր սիրահարի ճակատին վրա։ Թերևս ոճրագործ մըն է ան, որուն վրա պատահաբար հովը քշեր բերեր է այդ անմեղ թերթերը, թերևս մայրը իր զավակին համար, թերևս որդին իր հորը, կամ ընկեր մը իր գաղափարի ընկերոջը համար դրած ըլլան։
Անոնք թեև արշալույսին բույրը չունին, բայց ունին անմահության և դարերու օծությունը։
Ինչ որ ալ ըլլա՝ ես ծունկի կուգամ այս վարդի բեկորներուն առջև, առնելով ուսերուս վրա ծանրությունը դարերու խորհրդավորության, որում կզգամ ժամանակի սարսուռը։
Երբ վարդերը չեն մեռնիր, երբ վարդերը կրնան բյուրավոր արշալույսներ ողջունել, որոնք սահմանված էին ուղևորի մը ոտքերուն տակ ճզմվելու, այն ուժը, որ կզգամ կենդանի խորությանս մեջ, երբեք չէ կարող մեռնիլ։