Դանիել Վարուժան

Վենետիկ

Ծավի՛ Վենետիկ, փառապա՛նծ Տիկին,
Զոր Իտալիան գինով սընույց,
Եվ Արևելքն իր զարդերով անգին,
Պըճնեց վեհ ճակատդ ու ոտքերըդ լույծ:

Ադրիականին բամբիշն ես հավետ,
Զարդարված` ջուրե ժապավեններով,
Լիտոյի արևն, ելլելով ծոցեդ,
Թագ կ'ըլլա գըլխուդ և կ'ընկըղմի ծով:

Կը հեղու երկինքն, իբրև սիրահար,
Աստղե՛ր գըրկիդ մեջ, աստղեր մազերուդ,
Ծովն առջևդ սըփռե՜ր է գորգ ու գոհար.
Զույգ կապույտի մեջ Երա՜զ մ'ես կապույտ:

Կըռթնած` բարձերուն վըրա փըրփուրե`
Որքա՜ն թովիչ ես, երգն ալքերուն լուրթ
Երբ որ կ'ունկընդրես, ո՛վ Քաղաք ջուրե,
Ո՜վ Լափյուրինթոս քայլերու պանդուխտ:

Ունիս ճամբաներ նեղ ու օձհոլով,
Կեսը սալաքար, և կեսը ալիք.
Հոն կըրնանք, ընկերս ու ես, խոսելով
Երթալ, ես` ոտքով, նավակի մեջ` ինք:

Անիվն անոնց մեջ ակոս տողած չէ.
Եվ ոչ ալ պայտն հուր կայծեր սերմանած.
Ձըկնորսին սանդա՛լն հըզոր կը հընչե
Հո՛ն, ուր ճեմեց Տոժն օր մը սիգընթաց:

Անթիվ կըղզիներ, շենքեր վըրանին,
Կոր կամուրջներով են շըղթայարկված:
Կարծես կուզ ուղտերն են կարավանին`
Անապատին մեջ ժայռերու փոխված:

Կը լվա ջուրն հի՛մը տուներուն գեջ`
Փոշի առ փոշի ծեփը լիզելով,
Երկու կըղմինտրի անջրպետին մեջ
Կ'ածե սլականջն ի՛ր ձուերն ալեխռով:

Պատուհաններուն տակ ջրանցներ շափյուղա
Հայլի են կարծես` զոր ծովն է հըղեր,
Ուր աստղերուն մեջ, լուսնին քով, կըրնա
Վենետկուհին իր դեմքը զետեղել:

Որմերուն ըստվերն հևհև կը նազի
Ալիքներուն վրա, ալիքն` որմերու:
Տունը ջուրին մեջ նորեն կը սկըսի,
Միշտ քայքայելով` առանց փըլչելու:

Դըռներուն խոնավ շեմը կոնտոլ մ'է.
Անզույգ Քաղաքին անզո՛ւյգ կարկուրա,
Որ գիշերվան մեջ` ճակտին կը կըրե,
Միակ աչք մ'հրեղեն, փայտե՛ կիկլոպա,

Որ լորտուի պես սև, սողագընաց,
Կամուրջներուն տակ կը սահի կ'անցնի,
Ինչպես զըղջումին տակ մե՛ղքն ամոթխած…
Ա՛յս տարբերությամբ` որ մեղքն աչք չունի:

Ահա Մեծ-Ջըրանցդ, ո՛վ Քաղաք-դըշխոդ,
Որ կոր երիզով քեզ կը պարուրե,
Իբր Ադրիականն իր թևը կապույտ
Վիզըդ անցըներ` որ թուշդ համբուրե:

Սուրբ Մարկո՛սն ահա, թանգարան անհուն
Գեղարվեստներու, բրածո սուրբերու.
Անոր կից պալա՛տն ահա Տոժերուն.
Խորանը գահեմ քայլ մըն է հեռու:

Ահա Փիոմպիններն` որոնց տակ հավետ
Այսօր կը մընչեն տատրակնե՛ր հըլու.
Երնե՜կ քեզ անկմանդ մեջ իսկ, ո՛վ Վենետ,
Բանտերդ են փոխված թըռչնո բույներու:

Եվ ա՛յլ տաճարներ, ա՛յլ ապարանքներ,
Կոթողներ կրոնքիդ, հանճարիդ հըսկա.
Ալիքներ անոնց առջև կ'երգեն դեռ
Փառքդ անցյալ` գըրված ծովերուն վրա:

Ու Հառաչանքի կամուրջն ավասիկ,
Կամուրջն` որուն վրա, իրիկնադեմին,
Երգը լըսեցի ջուրերուն հեզիկ`
Երբ կու գար աչքերս համբուրել քամին:

Կանգնած` արևուն առջև մայրամուտ`
Սերտեցի գույներ, շողեր մեղմընթաց.
Քու եկընքիդ մեջ և քու ջուրերուդ`
Հոգիս նըկարչի վըրձին մ'էր գըտած,

Ո՜րքան ալիքներ, ալիքներ լաժվա՜րդ,
Ալիքներ նարի՜նջ, հակի՜նթ ալիքներ…
Ո՛վ Վենետիկդ իմ, Լըճակըդ զըվարթ
Թիցիանոյի երանգապնակն էր:

Պիտի քընարս իմ քեզ հիշե հավետ,
Քու փառքըդ մուրճի, փառքըդ վըրձինի.
Պիտի հիշե և՛ խուցն այն տըխրավետ
Կանանչ ջրանցին վրա սուրբ Գարմինիի:

Իր պատուհանին ձողերուն առջև
Էր` որ ես լացի, նայելով լուսնին,
Կամքըս բանտարկված: Հոն սիրտս հևիհև
Ըմպեց հեռացող երգը ձըկնորսին:

Դարձյալ անկից է` որ ես առջի հեղ
Տեսա Լինտան, կույսն ատամներով բրինձ,
Որ նըստած իր հոր նավակին մեջտեղ`
Կը հյուսեր ուռկան մ'ու կը ժըպտեր ինձ…

Յատուկ Երաժշտություն
Վաղարշապատ
Կոմիտաս

Վաղարշապատ

Նավակներ
Նավակներ
Խաղա առցանց