Սուրբ Մեսրոպ

Օշականի ամենասուրբ գերեզման,
Հանճարի հո´ղ ուրկէց այսօր,
Տասնևհինգ մրրիկեան դարերու,
Պատմութիւուն մը պերճաշուք,
Արևելքէն Արևմուտք, երկու Հայքն բովանդակ,
Դեպի զքեզ, ազատօրէ՜ն աղօթելու կը շարժէ...

Օշականի անհո՜ւն մեռեալ,
Դուն բիւուրաւոր ճիւղերով,
Ոսկեհոս գետ գիտութեան,
Մտքի փրկիչ, յոյսի Հսկայ, կեանքի կեդրոն,
Դուն անվախճա՜ն փոշիացեալ,
Ուրկէց ուղեղս, մանկութեանս օրերուն,
Ե'ս աղքատօրէն եկայ վառել...

Օշականի վսեմական վարդապետ,
Դուն վեհիմաստ վանական և Աստծոյ բաժակ,
Դուն Յիսուսի բազմաբուրեան պատմուճան,
Խօսքի´ աղբիւր, բանի բարձունք,
Կարողութեանց անվե´րջ կատար,
Դուն իմաստի ավազան և աղօթքի կապոյտ անձրև,
Ափ մը հողէդ ամբողջ երկինք մը դեռ կը բուրէ...

Օշականի դուն անկորուստ կրօնական,
Անապատին մէջ մխրճւող ճգնաւոր,
Դուն անբասիր և մեհեանական մենակեաց,
Խունկի՜ անտառ, Կնդրուկներո՜ւ բուրաստան,
Քրիստոսի ազնիվ խօսքին դուն տիրական տարածիչ
Եւ գրանիտեայ ուղղափառ սիւն,
Եւ մտքի գմբէթ և հոգիի անծայրածիր հորիզոն,
Դո´ւն շնորհքի աշնանային շտեմարան,
Քու հավատքէ´դ հավատացեա՜լ ես ալ լացի...

Օշականի մէջ անմահօրէ՜ն մահացեալ,
Անճառելի և անդրանիկ դաստիարակ,
Ես երազային երեխայ մը վեցամեայ,
Այբբենարանդ ի ձեռին, անմեղօրէն զայն հեգելով
Առաջին խաչը, ճակտէս սրտիս,
Հավատա ինծ ո՜վ հայութի´ւն...
Պատկերիդ դէմ է որ հաներ եմ...
Եւ լսէ´ այսօր, թոթովախօս ծաղկոցի
Շուշանմարմին մանուկներէն`
Մինչև ծերերն հողաբոյր,
Քու սուրբ անունդ կ´օրհներգեն... :
Օշականի հանճարանի՜ստ հողակոյտ,
Եկեղեցւոյ խորանին քով անշուքօրէ՜ն մրափող`
Եւ Եհովայի պատգամախօս մեծ մատեանին
Դուն սրբագիր թարգմանիչ,
Ոսկեդարու ադամանդեայ՜ բանալի,
Դուն հայ դպրութեանց անշրջանակ լուսամուտ,
Դուն լեզւի կաճառ, գեղեցկութեան իջևան,
Դուն ճեմարան մարմարային մտածումի,
Ներէ´ որ քու աշակերտդ արբեցեալ,
Տասնևհինգ դարեր յետոյ զքե´զ պաշտէ...

Օշականէն մեզի հսկող Մտքի Աստւած,
Դուն հասողութեան հիմնաքար,
Աստղերէն մեզ լոյս լեցնող ոսկեհասակ աշտարակ,
Ուր մեր ուղեղը մեզ կը ժպտի...
Դուն մտածման ծարաւներու արծաթեայ ծով,
Դուն Տարօնածին հսկայ` Մովսես,
Դուն անհպելի մատենագիր մայր-բարբառի,
Թո´ղ իմ գանգս, վերջալոյսիս,
Քնարիս հետ, մոխիրովս առլցուն,
Հուղարկավորներս` խնկատուփի մը փոխարէն
Հողակոյտիդ վրայ վառեն...:

Սուրբին աղօթքը

Լո՜յս տուր ինծի, Աստուա՜ծ անհերքելի,
Տիեզերքի անմեկնելի ճարտարապետ,
Ճակատագրի եւ ճանաչման ստեղծի՛չ,
Շունչի՛ մրրիկ, կեդրոնական կարողութիւն,
Սուրբ Սեղանիդ սարկաւագն Մեսրոպ`
Իր մշուշապատ մեծ երազին`
Քու ձեռքերէդ յստակութիւն կ'աղերսէ...

Օգնէ՜ ինծի, մեծապարգե՜ւ իմաստութիւն,
Ես` անցուպ հովիւ մեծ քարոզիդ,
Ես` եղկելի մահկանացու, ես տժգոյն տնտես`
Հայկազնեան ահեղ ցեղին…
Ես` տգէտ դպիր եւ անվաւեր վարդապետ,
Ես` անծածան դրօշ հաւատացեալ ամբոխներուդ,
Ես` անօժիտ վերածնո՛ղ եւ անանձրեւ այգեպան,
Ես` կոյր աղբիւր եւ կորաքամակ ճանապարհորդ,
Ես` անարժան օրհնաբան անվերջ փառքիդ,
Իմ անդպիր հօտիս համար լո՜յս կ’աղերսեմ…

Օգնէ՜ ինծի, Աստուա՜ծ բիւրեղ…
Ես` ողորմելի որոնիչ եւ անհետեւանք խուզարկու,
Ես` անքանքար քննիչ եւ անբերրի հիւլէ,
Ես` անաստիճան ճգնաւոր եւ անթռիչ հռետոր,
Դառնաժպիտ թափառական եւ աշակերտ անբանիբուն,
Երազատես մոլորեալ եւ անտաղանդ անրջող,
Ես` սահմանափակ պատուհան եւ փակեալ դուռ,
Ես` իմ հոգիիս հանդէպ փշրող երկա՜թ ալիք,
Ես` գերեզմանի՜ պահապան եւ մեռելո՜ց հաշուակալ,
Ես` հրեղէն հացիդ կարօ՜տ ցորենաքաղ...
Ես` աներդիք գիշերող եւ անսափոր ծարաւի,
Ես` մենաւոր մշակ տատասկներու մէջ կորուսեալ,
Ես` անճառագայթ աղջամուղջ. ես անլար քնար,
Դեռ անբարբառ Հայկազնեաց հոգիին`
Բացատրութեան Բանալի՜ մը կ’աղերսեմ…

Օգնէ՜ ինծի, Տարրերու հայր,
Ես` աչք աղօտ եւ տեսողութիւն անթափանց,
Ունայնամիտ ունկնդիր եւ չարալուր ականջ,
Աններդաշնակ երաժիշտ եւ մեղկաձայն երգիչ…
Ես` անհողագործ դաշտօրայ, շտեմարան թափուր,
Մեղանասպաս անհաց եւ ցամաքեալ գինեբաշխ,
Ես` անկոչ հրաւիրեալ Յիսուսական հարսանիքին,
Ես` անձէթ լուսարար եւ անմատեան մտածող,
Եւ անգորով գգուիչ եւ սիրազուրկ սիրահար,
Ես` անհրապոյր քարոզիչ եւ քարկոծեալ քրիստոնեայ,
Օժիտաբեր աղքատ եւ անոսկի հարուստ…
Ես` անհամբոյր շրթունք եւ հոգեզուրկ հեծեծող,
Ես` սի՛րտ անսէր եւ կուսութիւն անկատար,
Ես` անբեւեռ քալող եւ երերուն ուղեւոր...
Քու փրկութեան փարոսներէդ կաթի՜լ մը լոյս տուր ինծի…
Եւ երկնային դուռներուդ հետ հոգեկան
Կեանքին դռները դրախտին պէս թող բացուին…

Օգնէ՜ ինծի, անծի՜ր Աստուած…
Ես` անկարկաջ առուակ եւ խափանեալ ջրվէժ…
Ես` ուսուցիչ անուս եւ վարանեալ վարդապետ,
Ես` դպրութեանց դեռ անպսակ տնօրէն,
Ես` խեղճերու հանդէպ ինկո՜ղ վարագոյր...
Ես` որմ մթաշէն, գեհենական բանտարկեալ,
Ես` շիւղ կորուսեալ, հո՜ւն անպարգեւ…
Մացառապատ կածան, օձապտոյտ գետնուղի…
Ես` անհիւրընկալ օթեւան եւ անբազմոց մահամերձ…
Լապտերիդ լոյսը մի՛ մերժեր ինձ…:

Օգնէ՜ ինծի, համագումար Սկզբունք,
Մկրտութեան ես անմիւռոն աւազան,
Ես` աղօթքի կիսակործան գաւիթ,
Ես` անօրազուրկ հողագործ, անգերանդի հնձող,
Ես` անբոյր օծանող եւ դառնահամ իւղ,
Ես` անբալասան բժիշկ եւ պապակեալ պատրոյգ,
Ես` հողմակոծ անտառ եւ արտասուաթոր ուռենի…
Ես` անտ ատաղձ եւ բորբոսեալ գերան,
Ես` հողաշէն բուրվառ եւ անծխելի խունկ,
Ես` անողկոյծ որթառունկ եւ վարակեալ վարսակ,
Ես` անճշմարիտ ճակատ եւ անուղիղ ձեռք,
Ես` անկարող կարգաւոր եւ աննշխար քահանայ,
Ես` մենութեանս մէջ մխացող անկարաւան անապատ,
Այցելութիւ՜ն տուր ինձի...:

Օգնէ՜ ինծի, ո՜վ անբաղդատ Օրէնք,
Ես` վարանոտ մարդ եւ յուսահատ անձ…
Ես` ահաբեկ անհատ եւ շուարած շնչաւոր,
Ես` տարակոյսին մէջ տատանող հողմահալած,
Անլսելի աղաղակ եւ անարձագանգ շեփոր…
Ես` գօս տերեւ` աշուններէն վա՜ր ինկող...
Ես` չորացեալ ճիւղ եւ անհոտաւէտ վարդենի,
Ես` ուշիմութեան ուրուական,
Ես` կարճիմաստ իմացական եւ խոնարհած խելք,
Եկեղեցիիդ կամարներուն տակ հեծեծող`
Քրիստոնեայ ժողովուրդիդ դէմ յանդիման
Ես` Աստուածաշունչ մեծ Մատեանիդ
Օդարալեզու ընթերցող եւ անհարազատ թարգմանիչ...

Օգնէ՜ ինծի, անծայրածիր Ծանօթութիւն,
Գերազծօր Տէր, անհուն հնարիչ,
Լոյսի զենիթ, անկնճիռ իմաստ,
Ջուր երկնային, անանջրապետ հոգի,
Անհաշիւ բաշխող, երազներու սահանք,
Ճանաչումի դու ծածկողդ լուսեղէն
Իմ կործանեալ ուսիս վրա թող ծածանի,
Եւ` հսկումներու, հեծեծանքի, աղօթքներու
Այս իրիկուան, քառասներորդ գիշերին`
Աստուա՜ծ անհեղլի, Աստուա՜ծ անափունք,
Արարչագործ ձեռքդ իմ ուղեղիս երկարէ,
Հոն իմ գիւտս խմորելու…:

Տեսիլքը

Ո՜Վ ՀՐԱՇԱԼԻՔ, ո՜վ հաւատքի աննիւթական հուր,
Ո՜վ զարմանագործ զօրութիւն,
Ո՜վ բոցեղէն բժժանք, ո՛վ անլոյծ խորհուրդ,
Ահաւասիկ Քերովբէ մը մրափին մէջ Մեսրոպին,
Իր աջ ձեռքո՛վն լուսագիծ՝
Ակնթարթ մը՝ մենաստանին որմին վրայ
Հայկազնեան Այբբենարանը տառագրեց...։
Յանկարծ՝ Սուրբը մեծ Տեսիլքէն ցնորաշարԺ՝
Մեռեալի մը պէս ընդոստ ոտքի,
Փետուր գրիչն եւ տախտակն ի ձեռին,
Հրաշքին տակ արտասուելով,
Որմին առջեւ անհունօրէն ծնրադրեց...։

Գյուտին փառքը

Մեսրո'պ, հայ դարերուն դիմաց կեցող՝
Դուն ադամանդյա ապառաժ,
Դուն մանուկներու մերկ ուղեղեն
Մինչև հանճարը ցոլքեր ցանող,
Գիտակցությանց անգյո'ւտ փարոս...
Դուն, որուն կոփյունը կռանին,
Ժամերուն պես, րոպեին հետ անդադար,
Իմացական թանգարանի՜ն արձանները մեզ կը ձուլե...
Դուն աննինջ հսկող, դուն տիտանյան Տեսանող,
Դուն Օրորոցեն մինչ գերեզման,
Մեր մեն մի խոսքին մեն մի շունչին,
Գեղեցկաձայն բացատրիչ...
Դուն բարբառի արարիչ, Բանի իշխան,
Դուն անբավ բավիղ տևողության,
Դուն գոյացության արգավանդ հայր,
Դուն լույսի անիվ, դուն հավատքի հրավեր,
Դուն հայրենի հողին վրա մրրկին պես բարձրացող
Անտա՜ռ անհուն, անտա՜ռ սրտի,
Որուն մեր մի հաստատաբուն ծառերն հսկա,
Մեկ մեկ քնար, մեկ մեկ փանդիռ են մեր շունչին...
Մեկ մեկ շեփոր մեր հագագին ռազմական,
Մեկ մեկ պատնեշճակատագրի՜ պատուհասին...
Դուն անվատնելի ցորյանի դաշտ, դուն ձրի՜ հաց,
Դուն հունձք հարուստ, և դուն հնձան հրաշեկ,
Դուն արբեցությանց և գինիի ավազան,
Որուն մեջ ե'ս ալ ոսկի սափորս եմ մխրճեր...
Արևներու ծարավես խենթ...